Jane i Thomas byli ukochanymi ze szkoły średniej, a teraz ich własne dzieci są w szkole średniej. Około rok temu Thomas, 47 lat, dyrektor finansowy dużej korporacji, nagle zaczął zgłaszać się na niedzielę rano do swojego syna na trening piłkarski i zaczął używać laptopa w domu. Jane zauważyła, że zdaje się ukrywać przed nią komputer i nigdy nie używał go przed nią. Szukał wymówek, aby być sam; stała się niespokojna. Pewnej nocy wykonał cichy telefon na dole, gdy leżała w łóżku. Kiedy wszedł na górę, zapytała, kto to był. Powiedział, że to nikt, powiedział jej, że „słyszy rzeczy”, i powiedział, że to musiał być telewizor. Jego zaprzeczenie było wszystkim, czego potrzebowała. Zapytała właśnie, czy ma romans, i wkrótce przyznał, że tak. Ich świat zawalił się.
Druga kobieta jest współpracownikiem, który mu się zgłasza. Jest 14 lat młodsza od Jane i ma, mówiąc słowami Jane, „ciało Victoria's Secret”. Thomas zgodził się, że musi zakończyć romans, ale przez ostatnie cztery miesiące dowody mówią inaczej. Jane odkryła zaszyfrowane SMS-y na telefonie komórkowym męża i regularnie dzwoni się z zablokowanego numeru. Jane zastanawiała się, czy nie powiedzieć mężowi drugiej kobiety o romansie jego żony, ale potem kobieta - zemsty - mogła pozwać Thomasa za molestowanie seksualne. Może to doprowadzić do bankructwa rodziny. Tak rozwód. Za każdym razem, gdy Thomas spóźnia się w pracy, Jane nie może nie oskarżyć go - nawet jeśli to po cichu, tylko z pozorem - o to, że znów był niewierny. We własnym domu Jane i Thomas są teraz pogrążeni w nędzy małżeńskiej, walcząc ze łzami i wściekłością.
Czy tak musi być? Czy romans musi doprowadzić nieubłaganie małżonków do rozwodu lub bankructwa? Czy inne kultury radzą sobie z okolicznościami niewierności, stosując odmienny protokół i zasady etyczne? Zadałem te pytania 30-letniej Annie, Amerykance o europejskim pochodzeniu i włoskim wyglądzie filmu z lat 60. XX wieku: dekadencka twarz, smukłe, krągłe ciało w tweedowej ołówkowej spódnicy. Pewnej nocy dokładnie rok temu Henri, paryski klient firmy Anny, przyjechał do miasta na profesjonalne wydarzenie. Przez cały wieczór flirtowali bez słów. Kiedy zaprosiła ludzi do swojego domu na drinki późno w nocy, Henri została. Zanim się pocałowali, uniósł palec. „Widzisz, że noszę ten pierścień” - powiedział. Anna powiedziała, że tak. „Wiesz, że nic się nie zmieni” - kontynuował. Odpowiedziała, że o tym wiedziała.
„To był dorosły” - mówi Anna. „W pewnym sensie szanowałem mnie i jego żonę, prosząc o to i składając takie oświadczenie. Następnego ranka był słodki i otwarty. Spędziliśmy wiele godzin. Nie wstydził się. „
Henri to bajkowy cudzołożnik: europejski, zmysłowy, niewinny. Jest postacią, na którą Amerykanie patrzą z podziwem i przerażeniem, chcąc uwierzyć i desperacko nie chcąc wierzyć, że on (lub ona) istnieje. Ponieważ kiedy idziemy za daleko na tej kawalerskiej imprezie w Vegas, na wakacyjnej imprezie biurowej, albo z mleczarzem, rzeźnikiem lub piekarzem, wpadamy w histerię. Pijemy butelkę dzikiej indyka, wjeżdżamy na nasz trawnik i wyznajemy, płacząc, małżonkowi. Obcinamy uda za pomocą noża X-Acto. Rzucamy pracę i pracujemy na pełny etat za darmo w zupnej kuchni. Zapisujemy się na specjalistyczną terapię niewierności. Nienawidzimy siebie. Rozpadamy się.
Kończymy na adres Jane i Thomasa. Według pisarki Pameli Druckerman, autorki niewierności, Lust in Translation, „Amerykanie są najgorsi, zarówno jeśli chodzi o romans, jak i radzenie sobie z następstwami. Kryzysy cudzołóstwa w Ameryce trwają dłużej, kosztują więcej i wydają się powodować więcej emocjonalnych tortur niż one. gdziekolwiek odwiedziłem ”.
Przez kilka lat Druckerman, była reporterka z Wall Street Journal , przeprowadzała ankiety wśród małżeństw lub zaangażowanych par na całym świecie, a także nie tylko przedstawiała międzynarodowe style i częstotliwość oszukiwania, ale także analizowała zdolność każdego kraju do winy i wstydu (lub gniewu i zemsta, w zależności od roli partii) w związku z niewiernością. Wydaje się, że żadna inna populacja nie cierpi tak samo, jak my. Rosjanie uważają sprawy za łagodne wady, takie jak cygara i szkocka. Japończycy zinstytucjonalizowali seks pozamałżeński poprzez kluby i styl życia sprzedawców. Francuzi, którzy nie oszukują tak bardzo, jak nam się wydawało, nagradzają dyskrecję ponad okazjonalnym kłamstwem. W Afryce subsaharyjskiej nawet groźba śmierci spowodowana przez HIV nie stworzyła silnego tabu na temat oszukiwania. I Boże, cóż, próbował. Jak ojciec delikatnie wykładający swojemu nastolatkowi, stosując monogamia-is-cool, a następnie uciekając się do „Jesteś uziemiony na całe życie, jeśli mi się nie posłuchasz”. Ale bezskutecznie: nawet bogobojni i pobożni muzułmanie, chrześcijanie i Żydzi nadal oszukują i mają romans, wciąż podwójnie zaparkują na swoich małżonkach.
Dlaczego Amerykanie są niszczeni przez sprawy, chciałem wiedzieć. Ponad połowa małżeństw w tym kraju kończy się rozwodem, a niewierność obwiniana jest o 17 procent lub więcej. W 1970 r. Stany Zjednoczone zgłosiły około 3000 terapeutów małżeńskich i rodzinnych. W 2005 roku mieliśmy ponad 18 000. A jednak w wielkiej skali niewierności na całym świecie Stany Zjednoczone pozostają młodsze. Mamy sprawy mniej więcej w tym samym tempie co Francuzi. Według General Social Survey, ostatniego badania statystycznego niewierności małżeńskiej, około 4 procent ankietowanych mężczyzn w małżeństwie zgłosiło się do co najmniej jednego partnera seksualnego poza małżeństwem w poprzednim roku; około 3 procent dla zamężnych kobiet. Porównaj to z afrykańskim wybrzeżem Kości Słoniowej, gdzie według Druckermana zbłądziło 36 procent żonatych mężczyzn.
Dlaczego opad tutaj jest tak brutalny? W większości innych krajów okazjonalny romans jest tolerowany, a nawet sankcjonowany (przynajmniej dla mężczyzn). Dlaczego my, Amerykanie, chcemy zostać złapani, wyznać, płakać? W porównaniu z innymi ssakami, z których tylko 3 procent jest monogamicznych, radzimy sobie świetnie. A ponieważ badania na wolności stają się coraz bardziej kryminalistyczne, nawet zwierzęta, które liczyliśmy w naszym małym sojuszu na rzecz wierności, niedawno okazały się omylne. Łabędzie, ten elegancki symbol wierności, uciekły od świętej mniejszości statystycznej; wyszło na jaw, że oszukują i też się rozwodzą. Czerwonoskrzydłe pary kosów uważane za oddanych zaskoczonych naukowców, którzy dali mężczyznom wazektomie w celu kontroli populacji; samice składały wyklute jaja. Gdzieś jest kos Holiday Inn z dyskretnym parkingiem.
Staram się wyobrazić sobie, by w mojej ideologii było miejsce na miłość i niewierność. 29-letni Tariq ma rodziców z Bliskiego Wschodu i dorastał w Stanach Zjednoczonych, ale żył życiem międzynarodowym - w Libanie, na Karaibach i w Ameryce Południowej. Przez osiem lat utrzymywał związek z silną, profesjonalną kobietą, którą kocha i szanuje - i cały czas ją zdradza. „Nie odbija się na niej”, zapewnia mnie, a kiedy przeszukuję jego twarz, wygląda na niewinnego i poważnego.
„Dzielę na przedziały” - mówi, wzruszając ramionami. Jesteśmy na lunchu, a on kroi stek. Przeprasza za nieustannie brzęczący telefon, który ciągle gaśnie, ponieważ w ten dziwnie ciepły zimowy dzień w Nowym Jorku organizuje przyjęcie wieczorem na dachu. Większość kultur, w których Tariq spędził czas - oprócz naszego - dostosowuje się do systemu, w którym żonę, siostrę i matkę traktuje się w jeden sposób i „oszczędza” to, co mężczyzna oszczędza swojej kochance. Omawiamy apetyt. Twierdzi, że tak naprawdę satysfakcjonują go proste rzeczy, ale „złożona mozaika prostych rzeczy”. Wychował się, by cieszyć się wielkim życiem.
Tariq jest energiczny i żywy, i żyje w wielkim świecie w wielki, ekstrawagancki sposób. Przed zakończeniem lunchu zauważa, że wszystko, o czym mówił, jest jednostronne. Doskonale zdaje sobie sprawę, że większość kobiet w kulturach, które opisał, nie ma kawałka tej wolności. Uważa, że to nie w porządku, ale nie przeprasza.
Ważne jest również zwrócenie uwagi na to, dlaczego niewierność może być ekscytująca. Lily, samotna 31-latka z potężną pracą w mediach, ma niewierną historię i otwarty umysł na oszukiwanie. Była drugą kobietą i błąkała się we własnych związkach. Zaangażowała się także w coś, co nazywa „oszustwem emocjonalnym”, w relacjach z mężczyznami, które nie są fizyczne, ale mogą czuć się „bardziej intensywne niż seks”. Czasami te platoniczne, ale gorące sprawy mogą otworzyć ją na mężczyznę, którego faktycznie widzi. Emocjonalne oszustwo sprawia, że czuje się żywa, i przynosi ją do domu, gdzie przekłada się to na niesamowity seks.
Oszustwo zerwało jeden z jej najdłuższych i najważniejszych związków, ale siła robienia czegoś, co nie należy do niej, wciąż fascynuje. „Oboje to czują, są zdesperowani, zwierzęcy i jakoś dziwnie uczciwi” - mówi. Lily porównuje niewierność do narkotyków, gdzie jest ekscytująca jazda, ale na końcu pustka. „Jeśli wygracie tego człowieka, z którym oszukujecie, i obaj uczynicie siebie nawzajem główną osobą, stracicie poczucie niebezpieczeństwa, stracicie wszystko, co podsycało to doświadczenie”.
Pytam, czy zawsze będzie oszukiwać. „Mam nadzieję, że nie”, mówi. „Chciałbym znaleźć kogoś, z kim mógłbym się zaangażować. To święta więź, prawda?” Zadaje pytanie niemal przepraszająco, a następnie czeka, jakbym mogła znaleźć odpowiedź. Jej ton jest smutny, jak gdyby oboje życzyliby sobie czegoś takiego jak święta więź i jednocześnie wierzy, że taka więź jest świętą pułapką.
Jak więc Amerykanie stali się tak sztywni i wymagający, nie tylko od naszych partnerów i nas samych, ale od samego związku małżeńskiego? Typowy Amerykanin - jeśli taki istnieje - ma „wzniosłe ideały” dotyczące małżeństwa, jak twierdzi dr Joshua Coleman, ekspert od rodziny i związków. Te wzniosłe ideały wyrosły z prostych nasion. Wskazuje na kolonialny początek tego kraju, na genezę Nowego Świata. W ramach chęci ograniczenia władzy tronu i instytucji religijnych nasi przodkowie podkreślali, że małżeństwem i rozwodem powinny rządzić instytucje prawne, a nie religijne. W XVIII wieku ludzie zaczęli przyjmować radykalnie nową ideę, że miłość powinna być najbardziej fundamentalnym powodem małżeństwa i że młodzi ludzie powinni mieć swobodę samodzielnego wyboru partnerów małżeńskich. Do tego czasu rodziny wybierały partnerów małżeńskich z powodów ekonomicznych i politycznych, z tych samych powodów, z którymi ludzie brali ślub od wieków na całym świecie.
W dzisiejszym idealnym małżeństwie amerykańskim mówi się nam, abyśmy szukali jednej osoby na wszystko - seksualnej, duchowej, finansowej, intelektualnej, emocjonalnej - której potrzebujemy. Stephanie Coontz, dyrektor ds. Badań i edukacji publicznej dla Rady Współczesnych Rodzin, napisała niedawno, że więcej zamężnych Amerykanów zaczęło „kokonować w rodzinie nuklearnej”. Ostrzegamy, że mamy niebezpiecznie niewielu przyjaciół, a „atomizacja” społeczeństwa oznacza utratę kontaktu z innymi. Coleman wskazuje, że jeszcze w latach 60. Amerykanie mieli inne, niższe oczekiwania wobec małżeństwa, wymagając od partnera małżeńskiego odgrywania mniejszej roli niż obecnie, a badania pokazują, że - logicznie - małżeństwa o bardziej umiarkowanych oczekiwaniach są bardziej odporne.
Możliwe, że sposób, w jaki ewoluowało nasze postrzeganie małżeństwa, pozostawia niewiele miejsca na rozwój małżeństwa. Adam Phillips, londyński psychoterapeuta i autor Monogamy, powiedział w wywiadzie dla Salon.com, że zazdrość jest ważna w związku. Twierdzi, że istotne jest, aby zrozumieć, że „inni ludzie są niezależni od naszych pragnień wobec nich”. To stwierdzenie celebruje autonomię jako cnotę, kluczowy czynnik uwodzicielski. Dlaczego większość Amerykanów uważa podwyższone poczucie autonomii za zagrożenie lub nienormalność?
Karen mogła skorzystać z większej autonomii na początku życia małżeńskiego. Ona i Tony zaczęli jako ukochani ze szkoły średniej. Przyłapała go na zdradzie podczas ich zaręczyn, ale wybaczyła mu i miała nadzieję, że wszystko się zmieni, kiedy złożą śluby. Troje dzieci później, z noworodkiem w łóżeczku, Karen dowiedziała się - na imprezie, kiedy Tony się upił i poślizgnęła przed rodziną i przyjaciółmi - że „spędzał czas” i zażywał narkotyki z 27-letnią Karen siostrzenica. Sposób, w jaki jego twarz zamarła po poślizgnięciu się, sprawił, że wszyscy w pokoju wiedzieli, że jest winny. Bez środków Karen została z nim jeszcze pięć lat.
Ona też zaczęła go zdradzać i nie przerwała tego cyklu. Jest teraz z innym mężczyzną, któremu nie ufa, i dla dźwigni drwi z niego myślą, że może również błąka się. Kilka tygodni temu weszła na jego konto AOL i znalazła korespondencję z dziesiątkami kobiet. Poznaje ich poprzez działalność, którą posiada, umieszcza ich na swojej „liście żartów”, a następnie zwiększa wymianę e-maili na zaproszenia na drinki i kolację. Więc Karen też się od tego wycofuje. Ale mając dzieci do opieki, kusi ją, aby się z tym pogodzić i zostać. Kiedy zapytałem, czy mogłaby zrobić coś inaczej, odpowiada: „Polecam ludziom, aby otrzymali własne życie. Bądź niezależny finansowo. Jeśli dobre rzeczy przyjdą do ciebie lub przejdą przez twoje życie, dobrze. Ale nie potrzebujesz tego”.
Podczas mojej pierwszej podróży do Paryża zastraszyło mnie poczucie spokoju wszystkich. Byłem zdumiony, jak ludzie - którzy inaczej nie wyglądali na szalonych - rozmawiali ze sobą. Ktoś wyjaśnił europejską psychikę; mają rozwiniętą zdolność do „rozmawiania” ze sobą. Zastanawiam się teraz, czy tej pewności siebie, umiejętności liczenia się z własną duszą brakuje Amerykanom. Kompulsywnie szukamy w mediach, społeczeństwie, naszych partnerach poczucia własnej wartości, nigdy nie zastanawiając się, jak nasza samoocena trafiła w czyjeś ręce.
My w Nowym Świecie jesteśmy swego rodzaju nowicjuszami. Ludzie gdzie indziej wydają się bardziej świadomi i mniej przerażeni faktem, że człowiek rodzi się sam i umiera samotnie - tak jakby ludzie przyzwyczaili się do tego pojęcia po wielu setkach lat cywilizacji. My, Amerykanie, jesteśmy jak klasa seniorów, która wkrótce kończy studia w prawdziwym świecie, wystarczająco społecznie zielona, aby myśleć, że wszyscy będziemy przyjaciółmi na zawsze i że nic się nie zmieni.
